Γιαούρτι-gate: η αντιμετώπιση του συμπτώματος κρύβει την ασθένεια

• Της ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΟΥ*
  «Εάν μία αληθινή πλευρά της πραγματικότητας την πεις σε λάθος πλαίσιο, αυτήν την αλήθεια τη σκάβεις», έγραψε ο Αντόρνο στα «Μικρά Ηθικά» του. «Τρελός, κακός κι επικίνδυνος» είναι άλλωστε η περιγραφή της λαίδης Lamb (νομίζω) για τον λόρδο Βύρωνα. «Τρελά, κακά κι επικίνδυνα» είναι η περιγραφή κάποιων, για τα κοινωνικά κινήματα γενικά. Τελευταία γίνεται μεγάλη προσπάθεια να καταγγελθούν οι «αγανακτισμένοι πολίτες». Ως γενική αρχή καλώς γίνεται, αν συνδυάζεται όμως με την ουσιαστική ανάδειξη σαφέστερων ευθυνών. Μόνο που στην κατεύθυνση αυτήν η (καθόλου τυχαία επιλεγμένη) φράση του Πάγκαλου «μαζί τα φάγαμε» μεταφράζεται ως αυτοκριτική του συστήματος, παρ' όλο που κατά την άποψή μου ήταν επιμεριστική της κύριας ευθύνης που αφορά τον κόσμο του και τους ομοτράπεζούς του (πολιτικούς, επιχειρηματίες, μεγαλοσυνδικαλιστές, όλον τον ποικιλόχρωμο διακομματικό ιστό και τους άμεσα εμπλεκομένους) και άρα είναι φαύλη κι ευθυνόφοβη. Οσο κι αν προσπαθούν να πείσουν ότι οι έμμεσα εμπλεκόμενοι (τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα που ευρισκόμενα στην ίδια χώρα εξαρτούσαν το μέλλον τους από τον πελατειακό/ εκβιαστικό τρόπο όλων των άνω που διαχειρίζονταν το φόβο και την ανάγκη τους) έχουν ίσες ευθύνες, δεν θα πείσουν παρά όσους έχουν προαίρεση ή συμφέρον να πειστούν.
  Αν θέλουμε να μιλήσουμε σοβαρότερα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι σε αντίθεση με τις (όχι τέλειες, μα σαφώς πολύ καλύτερες στο συγκεκριμένο) δυτικές δημοκρατίες της Ευρώπης, στα Βαλκάνια η αυταξία των δικαιωμάτων δεν εγκαθιδρύθηκε ποτέ και όλοι οι από κάτω, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, εξαρτούσαν το μέλλον τους από την «καλή προαίρεση» των άνω λέγοντας -για το αυτονόητο που εκχυδαΐστηκε σιγά μα σταθερά σε σπέκουλα και αντικοινωνική χάρη!- κι ευχαριστώ από πάνω! Αυτός ο ηθικός εκμαυλισμός δημιούργησε έναν νεοέλληνα χωρίς πυγμή και χωρίς δημιουργικές πρωτοβουλίες, αφού (με λαμπρές εξαιρέσεις) τα δύο τελευταία μάλλον πρόβλημα θα δημιουργούσαν παρά σε λύση θα οδηγούσαν. (Είναι χαρακτηριστικό πόσο η αντικοινωνική νοοτροπία του φοβισμένου νομιμοποιήθηκε από «λαϊκές παροιμίες»: «η σιωπή είναι χρυσός», «άκου, βλέπε, σώπα», «σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπήσουν το κεφάλι», ώστε να σταθεροποιείται η σχεδόν κληρονομική ιεραρχία των ναρκισσευόμενων κι από πάνω μέτριων «ημετέρων»). Το πρόβλημα, κύριοι, δεν ήταν ότι μπήκαμε στην Ευρώπη, αλλά αντίθετα ότι δεν μπήκαμε ουσιαστικά, ποτέ! Στη Βουλή, στην Εκκλησία, στα ΑΕΙ, στην κορυφή του συνδικαλισμού και των μίντια έχουμε ανθρώπους με «μεγαλόστομες καρτ βιζίτ» που όμως δύσκολα θα τους προσλάμβανε κάποιος στο «μαγαζί του». Είναι αυτοί τώρα που επιμερίζουν τις ευθύνες διαστρέφοντας πρόστυχα την πραγματικότητα. Αυτοί που θεωρούν το γιαούρτι (γραφική εδώ που τα λέμε τακτική, που ήρθε από τις δυτικές δημοκρατίες και όχι από ανελεύθερα καθεστώτα άλλωστε) επικίνδυνο για τη δημοκρατία!! Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης όμως καταλύθηκε όχι από το αγελαδινό (ούτε το πρόβειο) γιαούρτι, μα από μονεταριστικές πολιτικές και την ταπείνωση του κόσμου. Το ζήτημα είναι όμως ότι το γιαούρτωμα καταλύει φευγαλέα ένα από τα όπλα της κυριαρχίας, τη σοβαροφάνεια, βάζοντας ανόσιο χέρι στις αναπαραστάσεις μέσα από τις οποίες η ηγεμονία νομιμοποιεί τον εαυτό της στους υπηκόους της. Κι επειδή ο ναρκισσισμός του Πάγκαλου έχει «χτυπήσει κόκκινο», όπως ο Περισσός ταυτίζει απλουστευτικά τον πολυσχιδή λαό με τον «εαυτό του» («να πάρει ο λαός την εξουσία» αντιπροτείνουν ως λύση!), όπως ο Συριζόχωρος ταυτίζει την επαναστατικότητα με τις γραφικότητές του, έτσι και ο (επικίνδυνος) Πάγκαλος ταυτίζει τον εαυτό του με τη δημοκρατία!!! Δίχως να της προσφέρει μάλιστα την ύψιστη υπηρεσία που θα μπορούσε: αυτήν της παραίτησης.
  Τέλος, σε όλους όσοι ξαμολιούνται «ευχάριστοι στα πρέποντα αυτιά» για να ενοχοποιήσουν τις αντιδράσεις του κόσμου στερώντας του ακόμη και την «άγια οργή του» -παραδίδοντάς τον στην παθητικότητα της απρόσωπης υποταγής κι άρα στη βαρβαρότητα (τότε θα 'ρθεί ο φασισμός...)-, να θυμίσω μονάχα έναν στίχο από τους αμέτρητους από το χώρο της (εκβαρβαρισμένης άραγε για τα «μοντέρνα ήθη»;) τέχνης: «Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο η οργή του λαού» (Γ. Μιχαηλίδης).
  Με δυο απαιτούμενα όμως στα οποία απέτυχε ιστορικά μέχρι τώρα: να είναι η οργή του έλλογη, χαριτωμένη, προπαντός έξυπνη και όχι κτηνώδης, και να περιλαμβάνει και τον εαυτό μας μέσα, ώστε να γίνουμε κάποτε πολίτες. Οσο απίστευτο κι αν μοιάζει, ίσως έτσι, σε χρόνο μακρινό, να μην απεικάσουμε ξανά ως υπήκοοι το πολιτικό φαντασιακό κανενός «χώρου». Αλλιώς πάλι θα βρεθούν επίσημοι σωτήρες από τη μια μεριά κι επίσημοι μεταφραστές από την άλλη...
  * Μέλος του Δικτύου της UNICEF για τα Δικαιώματα των Παιδιών στις Πόλεις 
  Πηγή: Ελευθεροτυπία