Ο κόσμος που ζούμε απέχει πολύ από τον παράδεισο από όπου ο Θεός εξεδίωξε τον Αδάμ και την Εύα Η ανθρώπινη επιθετικότητα κυρίαρχη στην καθημερινότητά μας εκφράζεται συνεχώς με συγκρούσεις, μίσος και πολέμους. Ποιος θα περίμενε ότι ένας αδελφός θα σκότωνε τον αδελφό του για ένα κομμάτι γης, ποιος θα μπορούσε να καταλάβει την καθημερινή βία που ασκείται από άνθρωπο σε άνθρωπο ακόμα και μέσα στις οικογένειες όπου ο πατέρας μπορεί να κακομεταχειρίζεται την γυναίκα του και τα παιδιά του και ακόμα πιο ακραία να τα βιάζει.
Όσο πίσω και να δει κανείς στην Ιστορία της ανθρωπότητας παντού βρίσκει την βία να κυριαρχεί στις ατομικές ή ομαδικές συμπεριφορές των ανθρώπων. Από τότε που ξέρουμε τον κόσμο από γραπτά κείμενα (αλλά και παλιότερα από επιστημονικά ευρήματα) το μίσος φωλιάζει στις καρδιές η λατρεία για την εξουσία κυριαρχεί και καθορίζει την πορεία του κόσμου, την εξέλιξή του και το μέλλον του. Θα περίμενε κανείς ότι ο πολιτισμός όσο προχωρούσε θα άφηνε πίσω τις συμπεριφορές αυτές σαν αυθόρμητες και ενστικτώδεις παρορμήσεις που μπορεί να είχαν σχέση ακόμα και με την επιβίωση στο μακρινό παρελθόν.
Μήπως τελικά ο Φρόϋντ επιβεβαιώνεται όταν έγραφε πως η ανθρώπινη ψυχική κίνηση είναι ένα διαπλεκόμενο μίγμα αγάπης και μίσους όπου κάθε συμπεριφορά είναι προϊόν ανάμιξης των δύο ενορμήσεων, της ενόρμησης της ζωής και της αγάπης, της Λίμπιντο όπως την ονόμαζε και της ενόρμησης του μίσους και της καταστροφικότητας που εμπεριέχονται στην ενόρμηση του θανάτου; Την τάση για επιστροφή της ζωντανής ύλης στην αρχική ανόργανη μορφή της;
Η καταστροφικότητα σαν στοιχείο της ψυχικής κατασκευής είναι αυτή που οργανώνει συνεχώς τους φρικαλέους πολέμους, από τα αρχαία χρόνια μέχρι τις μέρες μας που ο κόσμος είναι ένα θέατρο συγκρούσεων με μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Ο άνθρωπος θέλει να κατακτήσει, να υποδουλώσει, να κυριαρχήσει με οποιοδήποτε τίμημα.
Ο Εμπεδοκλής (495 - 435 π.Χ.) ένας από τους σπουδαιότερους αντιπροσώπους της προσωκρατικής ελληνικής φιλοσοφίας έλεγε πως ο κόσμος διέπεται από δύο δυνάμεις της φιλότητας (έλξης και συνένωσης) και του νείκους, (έχθρας διάσπασης και διάλυσης).
Ο άνθρωπος είναι ικανός και για το καλό και για το κακό και δυστυχώς κυρίως για το κακό. Η πρόοδος του τεχνικού πολιτισμού δεν συνοδεύτηκε με αντίστοιχη πρόοδο στην ψυχική απαρτίωση, στην παιδεία, στον πολιτισμό.
Αλλά και η καταστροφή του πλανήτη δεν οφείλεται στην απίστευτη απληστία για κέρδος και δύναμη, που κυριαρχεί στις μέρες μας; Η εξαφάνιση πολλών ειδών του φυτικού και ζωϊκού βασιλείου δεν θυμίζει τις μείζονες καταστροφές της ανθρωπότητας στο απώτερο παρελθόν για τις οποίες όμως τη ευθύνη έφερνε η ίδια η φύση;
Ο Φρόϋντ, ιδιαίτερα απαισιόδοξος από την σφαγή του Α! Παγκοσμίου Πολέμου, πίστευε ότι αυτός ο κόσμος θα αυτοκαταστραφεί. Πέθανε λίγο πριν ζήσει και την εφιαλτική καταστροφή του Β! Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο άνθρωπος δεν μισεί μόνο τον συνάνθρωπό του αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Πολλές φορές στρέφει την επιθετικότητα εναντίον του εαυτού του με σκοπό να τον βλάψει με αποκορύφωμα την αυτοκτονία.
Ποιο είναι λοιπόν το μέλλον αυτού του πλανήτη των όπλων, των πυρηνικών, του ιμπεριαλισμού και του ακραίου νεοφιλελευθερισμού; Ποιο είναι το μέλλον των λαών στις σημερινές κοινωνίες που όλο φτωχαίνουν, δυστυχούν, χάνουν την ελευθερία τους, την δημιουργικότητά τους;
Σήμερα οι ψυχές των πολιτών του κόσμου αυτού έχουν πουληθεί με τίμημα το κέρδος, την εξουσία, την επιτυχία και την απόλυτη κυριαρχία πάνω σε φύση και ζωή.
Είναι λοιπόν ο κόσμος καταδικασμένος σε εξαφάνιση; Για την ώρα, μετά το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία, τους πολέμους σε Αφγανιστάν, Ιράκ, την τραγωδία των Παλαιστινίων στη Μέση Ανατολή, τις σφαγές και την εξαθλίωση των λαών της Αφρικής και την συνεχή καταστροφή του περιβάλλοντος τίποτε δεν μας κάνει πιο αισιόδοξους.
Όσο πίσω και να δει κανείς στην Ιστορία της ανθρωπότητας παντού βρίσκει την βία να κυριαρχεί στις ατομικές ή ομαδικές συμπεριφορές των ανθρώπων. Από τότε που ξέρουμε τον κόσμο από γραπτά κείμενα (αλλά και παλιότερα από επιστημονικά ευρήματα) το μίσος φωλιάζει στις καρδιές η λατρεία για την εξουσία κυριαρχεί και καθορίζει την πορεία του κόσμου, την εξέλιξή του και το μέλλον του. Θα περίμενε κανείς ότι ο πολιτισμός όσο προχωρούσε θα άφηνε πίσω τις συμπεριφορές αυτές σαν αυθόρμητες και ενστικτώδεις παρορμήσεις που μπορεί να είχαν σχέση ακόμα και με την επιβίωση στο μακρινό παρελθόν.
Μήπως τελικά ο Φρόϋντ επιβεβαιώνεται όταν έγραφε πως η ανθρώπινη ψυχική κίνηση είναι ένα διαπλεκόμενο μίγμα αγάπης και μίσους όπου κάθε συμπεριφορά είναι προϊόν ανάμιξης των δύο ενορμήσεων, της ενόρμησης της ζωής και της αγάπης, της Λίμπιντο όπως την ονόμαζε και της ενόρμησης του μίσους και της καταστροφικότητας που εμπεριέχονται στην ενόρμηση του θανάτου; Την τάση για επιστροφή της ζωντανής ύλης στην αρχική ανόργανη μορφή της;
Η καταστροφικότητα σαν στοιχείο της ψυχικής κατασκευής είναι αυτή που οργανώνει συνεχώς τους φρικαλέους πολέμους, από τα αρχαία χρόνια μέχρι τις μέρες μας που ο κόσμος είναι ένα θέατρο συγκρούσεων με μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Ο άνθρωπος θέλει να κατακτήσει, να υποδουλώσει, να κυριαρχήσει με οποιοδήποτε τίμημα.
Ο Εμπεδοκλής (495 - 435 π.Χ.) ένας από τους σπουδαιότερους αντιπροσώπους της προσωκρατικής ελληνικής φιλοσοφίας έλεγε πως ο κόσμος διέπεται από δύο δυνάμεις της φιλότητας (έλξης και συνένωσης) και του νείκους, (έχθρας διάσπασης και διάλυσης).
Ο άνθρωπος είναι ικανός και για το καλό και για το κακό και δυστυχώς κυρίως για το κακό. Η πρόοδος του τεχνικού πολιτισμού δεν συνοδεύτηκε με αντίστοιχη πρόοδο στην ψυχική απαρτίωση, στην παιδεία, στον πολιτισμό.
Αλλά και η καταστροφή του πλανήτη δεν οφείλεται στην απίστευτη απληστία για κέρδος και δύναμη, που κυριαρχεί στις μέρες μας; Η εξαφάνιση πολλών ειδών του φυτικού και ζωϊκού βασιλείου δεν θυμίζει τις μείζονες καταστροφές της ανθρωπότητας στο απώτερο παρελθόν για τις οποίες όμως τη ευθύνη έφερνε η ίδια η φύση;
Ο Φρόϋντ, ιδιαίτερα απαισιόδοξος από την σφαγή του Α! Παγκοσμίου Πολέμου, πίστευε ότι αυτός ο κόσμος θα αυτοκαταστραφεί. Πέθανε λίγο πριν ζήσει και την εφιαλτική καταστροφή του Β! Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο άνθρωπος δεν μισεί μόνο τον συνάνθρωπό του αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Πολλές φορές στρέφει την επιθετικότητα εναντίον του εαυτού του με σκοπό να τον βλάψει με αποκορύφωμα την αυτοκτονία.
Ποιο είναι λοιπόν το μέλλον αυτού του πλανήτη των όπλων, των πυρηνικών, του ιμπεριαλισμού και του ακραίου νεοφιλελευθερισμού; Ποιο είναι το μέλλον των λαών στις σημερινές κοινωνίες που όλο φτωχαίνουν, δυστυχούν, χάνουν την ελευθερία τους, την δημιουργικότητά τους;
Σήμερα οι ψυχές των πολιτών του κόσμου αυτού έχουν πουληθεί με τίμημα το κέρδος, την εξουσία, την επιτυχία και την απόλυτη κυριαρχία πάνω σε φύση και ζωή.
Είναι λοιπόν ο κόσμος καταδικασμένος σε εξαφάνιση; Για την ώρα, μετά το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία, τους πολέμους σε Αφγανιστάν, Ιράκ, την τραγωδία των Παλαιστινίων στη Μέση Ανατολή, τις σφαγές και την εξαθλίωση των λαών της Αφρικής και την συνεχή καταστροφή του περιβάλλοντος τίποτε δεν μας κάνει πιο αισιόδοξους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου