Ο Σπόρος--Για μια εναλλακτική οικονομία

http://www.sporos.org/

Τι είναι ο Σπόρος

Στο σπόρο θέλουμε να πειραματιστούμε σε ένα διαφορετικό, εναλλακτικό, μοντέλο εμπορίου, που στη θέση του κέρδους θα βάζει ένα πλήθος στόχων: την αυτονομία και την αξιοπρεπή διαβίωση του παραγωγού, τη βιωσιμότητα της δομής διακίνησης, τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, την ποιότητα και την προσιτή τιμή για το χρήστη. Θέλουμε αυτές οι επιμέρους επιδιώξεις να ρυθμίζονται από σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, και όχι από το «αόρατο» χέρι της αγοράς.

Και τι κάνουμε λοιπόν;

Το φθινόπωρο του 2004 ξεκινήσαμε μια τέτοια προσπάθεια στην Ελλάδα. Μέσω ενός δικτύου αντίστοιχων συλλογικοτήτων στην Ευρώπη, αποκτήσαμε πρόσβαση σε προϊόντα οργανωμένων παραγωγών του παγκόσμιου «Νότου» που αγωνίζονται να απεξαρτηθούν από τους τοπικούς μεσάζοντες και τις μεγάλες εταιρείες: καφέ από τους ζαπατιστικούς συνεταιρισμούς της Τσιάπας του Μεξικού (που αποτελούν τη βασική έμπνευση και τον «κορμό» της δραστηριότητάς μας), κακάο από την κοοπερατίβα El Ceibo της Βολιβίας, μάτε από το Κίνημα των Χωρίς Γη (MST) της Βραζιλίας, τσάι από το κίνημα των Adivasi και άλλους παραγωγούς της Ινδίας, ζάχαρη από συνεταιρισμούς στο Εκουαδόρ.

Η διακίνηση των προϊόντων από εναλλακτικά δίκτυα προσφέρει στους παραγωγούς καλύτερες τιμές από τις συνήθως εξευτελιστικές της αγοράς. Ενδυναμώνει την αυτονομία τους ώστε να μπορούν να επιλέγουν τους τρόπους που παράγουν και οργανώνονται, χτίζοντας ταυτόχρονα γέφυρες επικοινωνίας με τα κινήματα του Βορρά. Η συλλογική οικονομική δραστηριότητα ενισχύει τις παραγωγικές δομές (επιμόρφωση, αγορές εξοπλισμού κ.λπ.) και συνεισφέρει σε προγράμματα υποδομής (εκπαίδευση, υγεία κ.ά.) στις τοπικές κοινωνίες.

Δεν κοιτάμε όμως μόνο μακριά. Γνωρίζουμε ότι στην Ελλάδα γίνονται τα τελευταία χρόνια προσπάθειες συλλογικής οργάνωσης μικρών παραγωγών, με σκοπό την προώθηση μιας άλλης λογικής στην αγροτική παραγωγή και διακίνηση. Διερευνούμε ήδη το πώς μπορούμε να συνδεθούμε με τις προσπάθειες αυτές και οποιεσδήποτε άλλες παρόμοιες πιθανόν προκύψουν.

Πώς εννοούμε το εναλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο

Θέλουμε να δείξουμε ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται «εκ φύσεως» από το κέρδος των λίγων∙ μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες. Μπορούμε να πειραματιστούμε τουλάχιστον σε ένα διαφορετικό, εναλλακτικό, μοντέλο εμπορίου, που στη θέση του κέρδους θα βάζει ένα πλήθος στόχων: την αυτονομία και την αξιοπρεπή διαβίωση του παραγωγού, τη βιωσιμότητα της δομής διακίνησης, την ποιότητα και την προσιτή τιμή για το χρήστη, τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Θέλουμε αυτές οι επιμέρους επιδιώξεις να ρυθμίζονται από σχέσεις εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, και όχι από το «αόρατο» χέρι της αγοράς. Να συναντηθούμε δηλαδή μέσα από ένα ενιαίο δίκτυο:

Ένα δίκτυο ανθρώπων που αγωνίζονται συλλογικά για να αλλάξουν τις ζωές τους μέσα στις σκληρές συνθήκες του εκμεταλλευόμενου Νότου, στον ατομικισμό και στην «ευημερία» του ανεπτυγμένου Βορρά.

Ένα δίκτυο διακίνησης προϊόντων που δεν παράγονται σε συνθήκες εκμετάλλευσης και βιασμού της φύσης, η ποιότητα των οποίων δεν βρίσκεται στη συσκευασία και στη διαφήμιση και για «συστατικά» τους έχουν τη γεωγραφία, την ιστορία και τον κόπο των ανθρώπων που τα παράγουν.

Ένα δίκτυο ανταλλαγής και διάδοσης ιδεών των οποίων η αξία δεν αποτιμάται σε χρήμα. Όπου οι λέξεις αλληλεγγύη, εμπιστοσύνη, συμμετοχή δοκιμάζονται στην πράξη και διαχέονται στην κοινωνία σαν έμπρακτα παραδείγματα και όχι σαν ουτοπίες.

Όταν μιλάμε για αλληλεγγύη, εννοούμε την έμπρακτη στήριξη συγκεκριμένων αγώνων που μας δίνουν ώθηση για να κινητοποιηθούμε και εμείς, όχι τη συμπάθεια «για τους φτωχούς του Τρίτου Κόσμου». Δεν θέλουμε η συμμετοχή του «ευαισθητοποιημένου καταναλωτή» να περιορίζεται στην αγορά ενός προϊόντος που θα φέρει τη σφραγίδα του «δίκαιου». Δεν μας ενδιαφέρει εν τέλει να διοχετεύσουμε στην αγορά ένα καινούργιο προϊόν. Θέλουμε όλοι μας, που βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι στη μονότονα καταναλωτική κοινωνία μας, να αμφισβητήσουμε τις υπάρχουσες οικονομικές σχέσεις μέσα από την καθημερινή μας πρακτική.

Συνεταιρισμός «Ο Σπόρος»

Τα Σποράκια είναι πολλά, συζητούν, προβληματίζονται και παίρνουν τις αποφάσεις από κοινού με συναίνεση, επιδιώκοντας να γίνεται αυτό όσο το δυνατόν πιο ισότιμα, χωρίς επίσημες ιεραρχίες και δημιουργώντας τις συνθήκες ώστε να μην παγιώνονται ανεπίσημες. Το ίδιο ισότιμα, ανάλογα βέβαια με το χρόνο και τις δεσμεύσεις καθεμιάς, προσπαθούμε να μοιράζουμε και τις πρακτικές δουλειές. Η χαρά της ελεύθερης συνεργασίας και της συλλογικής δημιουργίας είναι ίσως η σπουδαιότερη εμπειρία μας μέχρι τώρα και θέλουμε να τη μοιραστούμε με όλες και όλους που σέβονται και εμπνέονται από τη φιλοσοφία μας.

Τον περασμένο Νοέμβρη εγκρίθηκε το καταστατικό το οποίο ορίζει τη νομική μορφή που μετά από πολύ προβληματισμό επιλέξαμε: Είμαστε πλέον ένας προμηθευτικός συνεταιρισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Παράλληλα αρχίσαμε να λειτουργούμε και ένα χώρο ως κέντρο διακίνησης αλλά και κοινωνικής επαφής.

Δεν πετάμε στα σύννεφα ούτε τρέφουμε αυταπάτες. Γνωρίζουμε πολύ καλά πόσες δυσκολίες έχει το εγχείρημα που ξεκινήσαμε, πόσες αντιφάσεις και εμπόδια θα συναντήσει, ότι ίσως χρειαστεί να κάνουμε επιλογές που δεν θα είναι απόλυτα συμβατές με αυτό που επιδιώκουμε, ότι θα κάνουμε λάθη. Αλλά αν δεν βάλουμε τις ιδέες μας στη σκληρή δοκιμασία της πράξης, αν δεν τις γειώσουμε στις εδώ και τώρα συνθήκες, θα παραμείνουν ωραία αλλά άπιαστα όνειρα. Επιχειρούμε έτσι ένα πείραμα, το ονομάζουμε «Ο Σπόρος» και ελπίζουμε να βγάλει ρίζες, να μεγαλώσει και, γιατί όχι, να φυτρώσει και αλλού.
Πηγή: http://radicaldesire.blogspot.com/2010/06/blog-post_54.html